آزاد اندیشی و زنان

الهه تاجدینی

 در این گفتار ابتدا به تعریف کوتاهی از آزاد اندیشی می پردازیم و سپس تأثیرات آزاد اندیشی در زندگی زنان وتأثیر زنان در آزاد اندیشی را مورد بررسی قرار می دهیم و از منظری اسنادی و پژوهش محورانه تفاوت آزاد اندیشی در میان زنان با جنبش فمنیسم را مطرح کنیم.  

آزاد اندیشی یک دیدگاه فلسفی بدون محدود شدن تفکر تحت تأثیرات ناشی از محیط اطراف، تفکرات پیشین و احساسات می باشد. این اندیشه باید بر پایه خرد و دانش،مدارک علمی و منطق گرایی شکل گیرد. 

درباره ی تاریخچه آن آن زمان دقیقی را به درستی نمی توان مشخص کرد زیرا از بدو تکامل بشری اندیشیدن  جوهره ی اصلی انسان بوده است و ذات آفرینش همراه اختیار کامل است و نتیجه ی اختیار آزادی. در هر زمینه ای شاید بتوان اختیار از انسان سلب کرد ولی اندیشه ی آزاد مقوله ای است که تنها خود فرد می تواند آن را از خود سلب کند.

سال 1600 میلادی را آغاز آزاد اندیشی مدرن می دانند و واژه آزاد اندیش free thinker) ) را نخست آنتونی کالینز (1729-1678) رواج داد. 

آزاد اندیشی تأثیرات بسیاری را  در عرصه های گوناگون سیاسی،اجتماعی، اقتصادی و... به دنبال دارد و نتیجه ی آن شکل گیری بسیاری از مکاتب علمی و سیاسی بوده است و بالطبع زندگی اقشار و جوامع گوناگون  را دائما دچار تحولاتی بنیادین می کند.یکی از مشهورترین این تحولات در زندگی زنان از گذشته تا به امروز است. آزاد اندیشی توانسته بستری برای حقوق برابر میان زن و مرد و حقوق واقعی زن در جامعه ایجاد کند و حتی با تغییر در نگرش جامعه زمینه ساز اشتغال زایی برای زنان شده است. اما حال این سوال سرنوشت ساز مطرح می شود که تأثیر زنان بر آزاد اندیشی چه اندازه است؟ 

هیچ گاه نمی توان منکر تأثیر زنان بر این فلسفه شد ولی به دلایل بسیاری به نتایج حاصل از آزاد اندیشی زنان سهم کمتری در این تحولات داشته است  از مهم ترین این دایل می توان به پیشرو بودن مردان در این گونه تفکر اشاره کرد که در نتیجه ی آن مکاتب، قوانین، فرهنگ  ومرام های فکری ایجاد شده بیشتر مرد محور هستند. هرچند درنگاه به انسان باید جنسیت را کنار بگذاریم  ولی ایفای نقش کمرنگ تر زنان مسبب برهم خوردن این تعادل شده است. برای رسیدن به قدرت آزاد اندیشی ابتدا نیاز به ایجاد این نگرش و در وهله ی بعد نیاز به یک سری از مهارتها و ابزار هاست. خود زنان باید باور تفاوت با مردان کنار بگذارند در نتیجه این تبعیض در اذهان عمومی کمرنگ تر خواهد شدزیرا زنان بازیگران اصلی در ایفای نقش تفاوت میان خودشان و مردان هستند و تا به خود باوری نرسند نمی توانند آن را به جامعه و نسل های بعد القا کنند و تبعات منفی آن را چندین برابر دریافت می کنند.

البته زنان در راستای برابری جنبش های فمنیستی گسترده ای را صورت داده اند ودر برخی زمینه ها به نتایج مثبتی هم رسیده اند، ولی اگر نگاهی واقع بینانه به این مسئله داشته باشیم این جنبشها مدتهاست تغییراتی سطحی،مقطعی و ظاهری شده است اما در ماهیت این نابرابری چه تغییری ایجاد کرده است؟ 

آنچه باید تغییر کند تنها ظاهر امر نیست بلکه مفهوم عمیق تری برای ایجاد این تغییر نیاز است . آزاد اندیشی تحولی خود جوش درون خود آنهاست که ابتدا باید باورهای خود شخص را در درجات کمال ارتقاء دهد تابتواند در محیط اطراف تأثیر گذار باشد.

در عین حال که آزاد اندیشی زنان و فمنیسم خاستگاه و هدف مشترکی دارد، نتایج و ساختارهای متفاوتی نیزدارد.آنچه آزاد اندیشی زنان را با فمنیسم افتراق می بخشد تفاوت در نگاه وحرکت است.

فمنیسم خواستار رسیدن به این جایگاه در قالب جنبشهای سیاسی و اجتماعی است .صرف نظر از این که در این برحه ی زمان، زنان خواستار برابری، خود به این بلوغ رسیده اند یا نه؟

ساختار زندگی بشر به گونه ای است که خود به صورت هوشمندانه غربالگری می کند وانسانها به میدان قدرت مادی و سطح آگاهیشان در جایگاه مناسب خود قرارمی گیرند.متأسفانه زنان به علت ناباوری و عدم شناخت کافی توانایی های خود در چرخه ای از خود به جامعه و از جامعه به خود گیر افتاده اند و به حقوق مطلوب خود نرسیده اند؛ واین اندیشمندانه است که هر علتی را باید در خود آن پدیده ومعلول ریشه یابی کرد. دور از انصاف است که همیشه انگشت اتهام ما دررابطه با مسائل زنان به سمت مردان باشد  از سوی دیگر این گونه جنبش های حمایت طلبانه در راستای استحصال حقوق یک گروه تنها در خور موجوداتی است که دارای قدرت دفاعی لازم نیستند ودر نتیجه ما درجایگاه قدرت مسئول حفظ ،نگهداری و دفاع از حقوقشان هستیم و این مطلب درمورد زنان با توجه به پتانسیل برابر با مردان به هیچ وجه صادق نیست و از طرفی فمنیسم خود تداعی کننده ی نوعی تبعیض وتفاوت میان زن و مرد است .

این در حالی است که زنان با قدرت اندیشه،تفکر و تأمل می توانند به نگاهی نو در مسائل پیش روی آزاد اندیشی در نظر نگرفتن جنسیت، تعصبات و پیش داوری ها در مورد افراد ابزاری کارا وعادلانه تر محسوب می گردد.

برو قوی شو اگر راحت جهان طلبی که در نظام طبیعت ضعیف پامال است